Hronične inflamatorne bolesti creva u dečjem uzrastu
Uopšteno o bolesti
Kod svakog četvrtog do petog pacijenta obolelog od inflamatorne bolesti creva dijagnoza se postavlja pre navršene 18. godine života, a učestalost bolesti varira od zemlje do zemlje i beleži stalni porast proteklih nekoliko decenija. Taj neprekidni trend porasta zapaža se gotovo u svim zemljama u kojima je meren, sa naglaskom da su vrednosti više u severnoj hemisferi i u industrijski razvijenim zemljama. Porast incidence dešava se na račun Kronove bolesti, dok se učestalost ulceroznog kolitisa više ne povećava. Najvažniji činilac rizika u etiopatogenezi bolesti jeste pozitivna porodična anamneza, a takođe, pozitivna porodična anamneza je učestalija što je dete mlađe. Rizik od obolevanja unutar porodice ukazuje na naslednu predispoziciju, ali i na mogućnost izloženosti zajedničkim činiocima okoline.
Simptomi hroničnih inflamatornih bolesti creva
Simptomi bolesti kod dece ne razlikuju se znatno od kliničke slike odraslih bolesnika. Kod Kronove bolesti prevladavaju opšti simptomi poput gubitka apetita, povišene telesne temperature, periumbilikalnih postprandijalnih bolova i hronični proliv, dok su kod ulceroznog kolitisa krvav proliv i tenezmi dominanatne tegobe. Zbog nespecifične kliničke slike, dijagnoza se kod Kronove bolesti postavlja sa većim zakašnjenjem, koje kod petine obolele dece može biti duže od godinu dana i to je jedan od uzroka usporenog linearnog rasta. Najvažnija specifičnost kliničke slike kod dece, naročito one obolele od Kronove bolesti jesu odstupanja u rastu, stanju uhranjenosti i polnom sazrevanju. Kod svakog drugog deteta usporeni linearni rast prethodi drugim simptomima i često perzistira uprkos terapiji te uzrokuje smanjenje konačne visine u odrasloj dobi čak 7-8 cm.
Dijagnoza Kronove bolesti i ulceroznog kolitisa
Dijagnostički protokol uvek uključuje anamnezu, detaljan fizikalni pregled, antropometrijsko merenje i njihovo poređenje sa standardnim vrednostima. Kod bolesnika sa sumnjom na inflamatorne bolesti creva treba učiniti laboratorijsku obradu (kompletnu krvnu sliku, C- reaktivni protein, sedimentacija eritrocita, jetrine enzime, ukupne proteine i albumine) i isključiti infektivni uzrok. U laboratorijskoj dijagnostici danas je neizostavno određivanje fekalnog kalprotektina koji je povišen osim kod inflamatornih bolesti creva i u stanjima kao što su infekcija i alergija. Najveći značaj kalprotektina je u kliničkom praćenju obolelih i pomaže pri odluci o potrebi endoskopije kod dece sa nespecifičnim kliničkim i laboratorijskim pokazateljima. Poseban dijagnostički problem je postavljanje dijagnoze inflamatorne bolesti creva kod dece u prvim godinama života jer se tada klinička slika podudara sa simptomima primarnih imunodeficijencija, ali i alergijskog enterokolitisa. Konačna dijagnoza se kod dece kao i kod odraslih postavlja na temelju endoskopskog i patohistološkog nalaza.
Lečenje
Terapijski pristup u dečjem uzrastu podrazumeva ukloniti simptome, uvesti bolest u remisiju i održati je u njoj, omogućiti normalan rast i razvoj, poboljšati kvalitet života i smanjiti nuspojave lečenja. Edukacija roditelja/bolesnika temelj je svakog lečenja i trebalo bi je je sprovoditi kao stalnu meru. Ona treba da bude individualna jer se na edukaciji gradi dobar odnos lekar-bolesnik koji je temelj uspešne terapije.
