Multislajsni skener (MSCT) grudnog koša bez kontrasta

MSCT grudnog koša predstavlja neinvazivnu radiološku dijagnostičku metodu kojom se dobijaju slike poprečnih preseka regije grudnog koša. Bazira se na rendgenskim X-zracima koji se primenjuju u maloj dozi na savremenim multislajsnim aparatima i daje detaljan prikaz kostiju grudnog koša – rebara, grudnog dela kičmenog stuba i grudne kosti,  organa, mekih tkiva i krvnih sudova regije – tkiva pluća, plućne maramice i vazdušnih puteva, srca i velikih krvnih sudova sredogruđa, dela jednjaka i limfnih čvorova grudne regije.

Ovom dijagnostičkom metodom mogu se dobro prikazati sve promene na plućima, tumorske mase i metastaze, promene kod upale pluća, patološki sadržaj u plućnoj maramici, koštane povrede grudnog koša, krvarenje u grudnoj duplji, uvećani limfni čvorovi sredogruđa. Treba napomenuti da je MSCT grudnog koša "zlatni standard" u dijagnostici i ranom otkrivanju karcinoma pluća i u praćenju efekta lečenja istog.

Snimanje je neinvazivno, brzo, jednostavno i bezbolno. Obavlja se na skener aparatu koji predstavlja četvrtastu ili valjkastu mašinu u obliku veće kutije sa kružnim otvorom u sredini, odnosno kraćim tunelom kroz koji prolazi pokretan sto na kom leži pacijent. Pacijent leži na leđima i postavlja se tako da regija koja se snima bude okružena tim kraćim tunelom/prstenom koji se tokom snimanja rotira oko pacijenta, u ovom slučaju to je regija grudnog koša. U samom kružnom prstenu nalazi se rendgenska cev i više elektronskih detektora koji apsorbovane rendgenske zrake prevode u električne impulse, a potom i numeričke signale koji kompjuterskom obradom daju slike preseka tkiva – tomograme u nijansama sive skale.

Najintenzivnije se prikazuju koštane strukture grudnog koša i kontrast (izrazito belo), organi i meka tkiva grudnog koša u nijansama sive, a vazduhom ispunjen prostor daje sliku crne boje. Za dijagnostiku pojedinih regija, organa i mekih tkiva, između ostalog i grudnog koša, često se koristi i kontrastno sredstvo na bazi joda prilikom snimanja, jer se time bolje prikazuju pojedini organi u odnosu na okolna tkiva i time se dobija jasnija slika. Pre samog snimanja radiolog i rendgen tehničar će uzeti detaljne anamnestičke podatke o sklonosti ka alergijama i bubrežnim bolestima i uz analizu laboratorijskih nalaza (uree i kreatinina iz krvi) doneti odluku o primeni kontrastnog sredstava prilikom snimanja.

Kontrast se najčešće daje intravenski, a za pojedina snimanja oralno ili rektalnim putem. Tokom same primene kontrasta intravenski, pacijent može osetiti blagu neprijatnost u vidu kratkotrajnog talasa vrućine u celom telu ili metalni ukus u ustima, što je sve prolaznog karaktera. Samo snimanje grudnog koša sknerom traje kratko, nekoliko minuta, obavlja se u par faza, pre i nakon davanja kontrasta, a pacijent mora mirovati tokom snimanja radi dobjanja sto jasnijih slika preseka, a u par navrata će radiološki tehničar zamoliti da zadrži dah na nekoliko sekundi. Slike skener dijagnostike grudnog koša dobijaju se na CD-u, a opis i tumačenje slika u pisanoj formi od strane specijaliste radiologa. Opis snimka se čeka do 72h kod pojedinih radiologa, a može biti poslat na imejl-adresu pacijenta.

MSCT grudnog koša može prikazati gotovo sve promene u plućnom tkivu, koštanim strukturama grudnog koša i svim organima sredogruđa. Dragocen je u ranoj detekciji upale pluća, kod restriktivnih/fibroznih bolesti pluća, a nezamenjiv u dijagnostici i ranom otkrivanju karcinoma pluća, plućnih metastaza i praćenju efekta terapije i rezolucije maligne bolesti. Na ovu dijagnostiku upućuju najčešće pulmolog, onkolog, kardiolog, grudni hirurg, specijalista urgentne medicine kod povreda, internista, a kod pojave sledećih simptoma i znakova bolesti:

• otežanog disanja, kratkog daha;
• bola u grudima;
• upornog kašlja;
• povišene temperature udružene sa respiratornim simptomima;
• pneumonije/upale pluća;
• hroničnih plućnih bolesti i njihovog pogoršanja (astma, HOBP – hronična opstruktivna bolest pluća, emfizem, restriktivne/fibrozne bolesti pluća, profesionalne bolesti, sistemske zapaljenske bolesti, sarkoidoza, amiloidoza...);
• povrede grudnog koša i krvarenje u grudnoj duplji;
• disekantna aneurizma torakalne aorte, ruptura aneurizme;
• pneumotoraks, pleuralni izliv, empijem pleure;
• primarni i sekundarni tumori/metastaze pluća, sredogruđa;
• praćenje bolesti, procena efekta terapije.

• kontraindikacija – trudnoća i sumnja na trudnoću (izostanak ciklusa) – obavezno naglasiti lekaru ili medicinskom osoblju, jer rendgenski zraci mogu uticati štetno na plod;
• neinvazivna, brza i bezbolna dijagnostika;
• neophodno je uklanjanje metalnih predmeta, nakita, pirsinga pre snimanja;
• priprema: ako pacijent pije oralne antidijabetike (Glucophage, Gluformin, Metformin, Tefor, Siofor), treba obustaviti uzimanje 2 dana pre snimanja, na dan snimanja i 2 dana nakon snimanja – ukupno 5 dana;
• poneti sa sobom nalaze uree i kreatinina iz krvi, koji nisu stariji više od 10 dana), pisani uput lekara za dijagnostiku, ako pacijent poseduje;
• trajanje snimanja – oko 20 minuta;
• nakon snimanja pacijent odmah može nastaviti sa uobičajenim dnevnim aktivnostima.